Samsun'daki ilçe,mahalle ve sokak isimlerinin anlamı

[Bafralı]

İnternette Samsun'un ilçe ve mahalle isimlerinin nereden geldiğine dair bilgiler çok dağınık bir biçimde yer alıyor. Sokak isimlerinin nereden geldiğine dair birşey bulamadım. Burada toplu halde yer alması güzel olacaktır.

1-Çiftlik:

çiftlik caddesi 50 li yıllarda kimsenin uğramadığı iki tane kahvesi ve çiftlik karakolundan ibaret bir caddeydi. sami bey çiftliğine giden yol olduğu için çiftlik caddesi diyorduk. o dönemde samsunun piyasa caddesi mecidiye idi. gazi kütüphanesinden subaşına kadar olan kısa bir cadde.(uludağsözlük ten alıntıdır.)

Sami Bey çiftliği için: http://samsun02.blogcu.com/sami-bey-ciftligi/11550461

2. Mecidiye:

Mecidiye, Sultan Abdülmecid döneminde inşa ettirilen yapılar, yerleşim birimleri ve birçok yeniliğe verilen ortak addır(kaynak:http://nedirnedemek.net/mecidiye.html)

Ayrıca mecidiye isminde Sultan Abdulmecit döneminde bastırılan gümüş sikke mevcut.

3. 56lar:

zamanında samsuna da gelen amerikan askerleri için bu mevkide 56 konut yapılmış sonradan da adı 56lar kalmıştır.(İtusözlükten alıntıdır)

4. Saathane:

Adını Sultan Abdulhamit tarafından yapılan saat kulesinden almakta.

Ayrıntı için:http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=40833

5. Bafra:

Bafra adının; Kızılırmağın denize açıldığı yerde (M.Ö. 521 yıllarında Fenikeliler zamanında) ticaret gemilerini yanaştığı koylara kurulan, ticaret evlerine, Bafira denilmesinden geldiği sanılmakta.

6. Bafra-Emirefendi mahallesi:

Osmanlı öncesi Anadolu Beyliklerinden olan Bafra Beyliğinin kurucusu Emir Mirza'dan ismini almakta. Emir Mirza'nın mezarı şu an Turbe köyünde bulunuyor.

7. Alaçam:

Orta Asya'dan gelen Miletliler ilçeye Zalikus adını vermişler. Miletlilerden sonra Bizansın eline geçen Zalikus daha sonra Danişmentlilerce zaptedilerek Tralköy adını almıştır.Selçuklu döneminde Tralköy adı Uluköy olarak degiştirilmiş, 1385'de Ilhanlılar döneminde ise ilçe Alaçam adını almıştır.Alaçam adının; ilçenin ortasından geçen Uluçay'ın kenarındaki Uluçam denilen büyük çam ağaçlarından geldiği ifade edilmektedir. (kaynak: wikipedia)

8.Terme:

İlçenin eski adı TERMİSUS''tur. Şimdiki Terme Çayının eski dönemlerdeki adı Thermodon çayıdır. Bu çayın kenarında kurulmuş olan Themiskrya şehirinin varlığı bilinmektedir. İlçenin adınında bu sözcüklerden geldiği sanılmaktadır.(kaynak: wikipedia)



Devamını buldukça yazarım.

[BigBadMama5552]

İlkadım ismini 19 Mayıs 1919 günü Atatürk'ün attığı adımdan alıyor diye biliyorum.

[Bafralı]

Bafra-Gazibeyli köyü:

Köyün yöredeki kullanım dili GAZİBEY dir Lİ eki sonradan kayıtlara girmiştir(gazibeglü 1400_1600.gazibeyli1900sonrasıdır) kesin tarihi olmamakla beraber selçuklu dönemine rastlar ismi ise danişment beyi EMİR GAZİ BEY den almış olabileceği ihtimal dahilindedir danişmentbeyi melik gazi gülnüş banudan olan oğluna doğdunda gazibey ismini vermiştir bu ismin köye nasıl geldiği bilinmemektedir(kaynak:wikipedia)

Bafra-Harız köyü:

Köyün adı geçmişte yaşamış olan Haris ismindeki uzun boylu ve çok güzel bir Rum kızından gelmektedir. Önceleri Haris'in köyü ibaresi zamanla değişerek şimdiki şeklini almıştır.(kaynak wikipedia)

Bafra-Şeyulaş köyü:

öy 1485 tarihli osmanlı arşivlerinde şeyh ulaş tekkesi olarak geçmektedir bu tekkenin zaviyesi ile birlikte yolculara fakir ve kimsesizlere yemek ve erzak yardımında bulnduğu bunun karşılığında zaviyesinin vergiden muaf tutulduğu devletten her yıl 300 kuruş yardım aldığı yazılıdır burdaki kayıtlardan anlaşılacağı üzere köyün tarihi 1400 lü yıllara gidebilmektedir,köyün kurucusu şeyhin mezarı köy sınırları içindedir (kaynak wikipedia)


Ladik:

ilçenin, Pontus kralı VI. Mithradates Eupator (M.Ö. 120-63) tarafından kraliçe "Laodike" adına kurulduğu, kente "Laodikeia" (Laodike adına kurulmuş kent) denildiği ve zamanla bu adın Lâdik'e dönüştüğü şeklindeki rivayettir.

ayrıntılı bilgi için: http://www.ulukoy.net/haberdetay.php?id=1193


Yakakent:

Bizanslıların yaşadığı dönemde adı 'KOMİNOS. KOMİNOS' kelimesi başsız piskopos anlamına gelir.Kente daha sonra gelenler adını 'GÜMENEZ' şeklinde değiştirmişlerdir. Gümenez olan ismi, kıyı şehri anlamına gelen YAKAKENT olarak değiştirilmiştir.

Terme:

Terme adının, kıyısında Amazonların THEMİSKYRA adlı kenti kudukları THERMEDON (bu günkü Terme Çayı) dan geldiği söyleniyor

Tekkeköy:

1250-1330 yılları ortasında yaşamış olan Şeyh Zeynüddin'in burada kurduğu "Tekke" ve bu çevre oluşturduğu çiftlikten sonra bir kasaba haline gelmiş, bu nedenle de "TEKKEKÖY" adını almıştırkaynakwikipedia)

Vezirköprü:

Vezirköprü, Samsun'un ilçesi. Köprülü Mehmet Paşa ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa gibi iki ünlü vezir yetiştirdiği için, eski adı Köprü olan kasabaya sonradan, Vezirköprü ismi verildi.

[berusa55]

Canik: Bu ilçemize, sırtını Canik dağlarına yasladığı için bu ad verilmiştir.

İlçenin kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Canik Dagları'nın Karadeniz'e dogru uzantısı olan tepeler, batısında Mert Irmagı ve İlkadım İlçesi, dogusunda ise Tekkeköy bulunmaktadır.

[Bafralı]

ayrıca vezirköprü için:

Kedagra şimdiki ilçe merkezinin kuzeybatı tarafındaki İçkale mevkiindeki kasabadır. Eskiden ayrı köy olan Köprü köyü 17. yy'da aslen buralı olan Köprülü Mehmet Paşa himmetiyle kalkındığında Kedagra'yı da içine almış ve birleşik kasaba Vezirköprü adıyla anılmıştır.(kaynak:nisanyanmap)


Matasyon(Atakum'un eski adı)

soyadı matossian olan bir ermeni tüccarımızın tütün bahçeleriymiş zamanında bu bölge. o yüzden matasyon'un bahçeleri diye anılırmış; hatta cigaraları bile varmış, tütünü de samsoun tabii ki.(ekşisözlükten alıntıdır)

http://img35.imageshack.us/img35/7308/22192821583721844273017.jpg

https://www.facebook.com/media/set/?set=a.215837148442737.70502.176983895661396

Çarşamba:

Çarşamba adı 14. yy'dan itibaren varlığı bilinen Çarşamba Pazarı nedeniyle verilmiştir.

[Bafralı]

Samsun Kale mahallesi:

Danismentoğulları tarafından yapılmış Samsun kalesinden ismini alıyor.
Samsun Kalesi Türkler tarafından deniz kıyısına yapılan ilk ve tek kaleymiş. Eski zamanlarda çıkan bir yangın sonrası o zamanki Samsun belediye başkanı tarafından kalenin taşları halka ev yapımı için dağıtılmış. Kalıntıları duruyormuş ama nerede olduğunu bulamadım.

resim için: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Samsun_Kalesi.PNG&filetimestamp=20110628225346

http://tr.wikipedia.org/wiki/Samsun_Kalesi

http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=51919

http://samsun03.blogcu.com/samsun-kalesi/942868

http://www.bakisarisakal.com/Kale.pdf


Samsun-Cedit mahallesi

Cedit yeni anlamına gelmekte. Az önce bahsettiğim yangın sonrası yeni kurulan mahalleye bu ad verilmiş.


Heinrich Krippel Caddesi

http://www.haber3.com/80-yil-sonra-gelen-vefa-samsunda-onur-anitini-yapan-avusturyali-heykeltiras-hein-732284h.htm

[emre]

Vezirköprü:

Vezirköprü, Samsun'un ilçesi. Köprülü Mehmet Paşa ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa gibi iki ünlü vezir yetiştirdiği için, eski adı Köprü olan kasabaya sonradan, Vezirköprü ismi verildi.

Burada söylenenlere göre Köprülü Mehmet Paşa Arnavut'muş. Vezirköprü ile bağlantısı ise eşi Ayşe Hatun. Eşinin memleketini memleket bilmiş ve bir çok eser yaptırmış zamanında.. 

[binikalamadım]

ayrıca Samsunumuz Arnavut kökenlilerin en çok yaşadığı ikinci ildir

[kalptenþimþek]

hanımköylü mehmet paşa :evet:

[Tribün_ali]

Cezaevi Mahallesi. Kapalı cezaevi bulunduğundan dolayı alıyor herhalde ismini:)

[berusa55]

Mehmet YILMAZ/ Haberexen.com

Yaşı kırkı bulmuş ve üzerinde olan Samsunlular için 'Matasyon' tabiri oldukça bilindiktir. Yeni nesil ise pek duymamış olabilir. Halbuki bizim çocukluğumuzda da 'matasyona denize gidilirdi' ya da bazı ailelerin 'Matasyonda yazlıkları' olurdu.

Bugünkü Atakum ilçesi kast edilirdi Matasyon'la. Ama daha ziyade Teknik Lise ile Türk-İş kavşağı arasındaki sahil kısmı ki doğrusu Atakum'un tamamı değil buralardır. İyi de neydi bu Matasyon? İsmini nereden almıştı?



Meğer Osmanlı döneminde o araziler Mısırlı Ermenilerden olan Matossian ( Matosyan ) ailesine aitmiş. Matosyan ya da Mutasyan Çiftliği de denilen araziler tütün tarımında kullanılırmış. Howard Cox'un, The Global Cigarette: Origins and Evolution of British American Tobacco adlı kitabına göre bu üç kardeşin isimleri Jacques, Joseph ve Victor Matossian olup söz konusu firmalarını 1927 yılında BAT'ye satmışlar.

Yine albabblog.blogspot.com'un yazdığına göre kardeşlerden Joseph Matossian 1961 yılında Mısır'ın Tütün Ticaret Odası başkanı iken dönemin Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdülnasır'a tiryakisi olduğu Kent sigarasına benzer bir sigara yapma sözü vermiş ve Mısır'da halen kullanılmakta olan Kleopatra sigarasını üretmiş.

Kaynak

[mehmet yılmaz]

Burada söylenenlere göre Köprülü Mehmet Paşa Arnavut'muş. Vezirköprü ile bağlantısı ise eşi Ayşe Hatun. Eşinin memleketini memleket bilmiş ve bir çok eser yaptırmış zamanında..  

Benim bildiğim, Köprülü ailesi Samsunludur, daha doğrusu Vezirköprülü. Hatta Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ile de akrabalardır. Fakat mevzu şudur ki, Balkanlara göç etmiş Türk bir ailedir. Arnavutluk'un Berat şehrinde doğduğu için Arnavut zannedenler vardır. Yani Köprü'de yaşamamışlar. Ata toprağı Köprü. Arnavut değil, Türkmen ailedir Köprülüler. En azından bize anlatılan bu.

[55.hakan]

Samsun da da semt isimlerine sahip çıkılırsa daha çok semtleşme olursa şehir bilinirliğinin daha çok artacağını düşünüyorum

[mehmet yılmaz]

http://www.gazetegercek.com.tr/haber-detay.asp?H=3291&Haber=kilicdedeli-tatarlar-ve--turkmen-hancerlu-oymagi


http://samsun02.blogspot.com.tr/2014/04/klcdedeli-tatarlar-ve-turkmen-hancerlu.html

Miraç Öztürk'ün Gazete Gerçek'teki güzel bir yazı dizisi vardı. Samsun'daki mahalle adlarıyla ilgili.